Differentiële transfer

De volgorde waarin taken worden gedaan of waarin vragen worden beantwoord, kan van invloed zijn op de meting. Zo is uit onderzoek gebleken dat men een betere respons krijgt als in een schriftelijke vragenlijst de persoonlijke vragen achteraan staan. Bij een persoonlijk interview daarentegen moeten deze vragen aan het begin van het interview aan bod komen. Nog een voorbeeld: als iemand eerst een zware lichamelijke inspanning verricht en daarna een rekentest moet maken, dan is het voorstelbaar dat de resultaten op de rekentest slechter uitvallen dan wanneer de volgorde andersom zou zijn.

Differentiële transfer kan verschillende oorzaken hebben. Een oorzakenbron heeft te maken met de persoonskenmerken. Zo kunnen er leerprocessen optreden: een ervaren iemand reageert anders dan de beginner (denk bijvoorbeeld maar eens aan autorijden), maar ook oefeningen kunnen effect hebben (die zijn heel duidelijk gevonden bij het meten van reactiesnelheden).

Een andere oorzakenbron is de taakvolgorde. Door gewenning, vermoeidheid, afnemen van de zenuwen, kunnen de navolgende taken beter dan wel slechter worden uitgevoerd dan de eerste. Dat beïnvloed natuurlijk de score per subtest. In dit geval kan counterbalancing mogelijk een uitkomst bieden. Oefeningseffecten, motivatie- en concentratieproblemen zullen zich dan naar alle waarschijnlijkheid uitmiddelen  Per persoon of per groep krijgt men dan een gemiddeld beeld. Er schuilt evenwel nog een addertje onder het gras. Omdat vermoeidheid, motivatie, leer- en oefeningseffecten vaak kromlijnig verlopen en bovendien bij vrijwel ieder individu anders verloopt, is counterbalancing niet altijd een goede oplossing voor het onder controle houden van de verstorende persoonsgebonden invloeden. Een andere mogelijkheid is dat proefpersonen eerst een training krijgen voordat het feitelijke onderzoek begint. Door middel van die training hoopt men dan de effecten van vermoeidheid en oefenen te hebben geëlimineerd.

Copyrights

© Foeke van der Zee / BMOOO - Woordenboek onderzoek, methodologie en statistiek

Meer MOA


Kennispartners van Daily Data Bytes

MOA is een

CRKBO Instelling CMYK

Contact

MOA, Expertise Center voor Marketing-insights, Onderzoek & Analytics

VIDA-gebouw
Kabelweg 57, 2e verdieping
1014 BA Amsterdam
+31 20 5810710
Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.