Exploratief onderzoek wordt getypeerd door een vraagstelling als: "Wat speelt een rol op het terrein van ....." Dit houdt in dat er vooraf geen restricties worden gegeven. De onderzoeker staat het geheel vrij zijn blik te werpen op alles wat hij interessant vindt. Het onderzoeksdesign ziet er als volgt uit:

                                                       t 
                                       ___________________________

object van studie:                       O

waarbij:  t = tijdstip van meting
               O = meting

Een voorbeeld van dergelijk onderzoek is de ontdekking van een nieuwe ziekte. Toen men in de tachtiger jaren voor het eerst iemand aantrof die aids had, stonden de medici voor een raadsel. Na enige tijd werd het duidelijk dat er verwantschap was met hepatitis. Nog weer later kwam men erachter hoe het virus zich verspreidde. Inmiddels weet men al veel meer. Maar toen men nog van niets wist deed men exploratief onderzoek, en was men op zoek naar aanknopingspunten.

Hetzelfde zal een bedrijf doen als het een nieuwe markt wil betreden. Men moet eerst zicht krijgen op alles wat er zich afspeelt. Men verzamelt veel materiaal waarvan men denkt dat dat belangrijk zou kunnen zijn. Pas later maakt men een selectie in wat belangrijk is. Ook hier voert men exploratief onderzoek uit.