Wekelijks krijgt het MOA Expertise Center vragen binnen van aangesloten partners. De aard van de vragen is zeer verschillend. Voor het beantwoorden van de vragen worden interne en externe experts ingeschakeld. Er zijn doorgaans geen kosten aan verbonden. Dit keer een vraag over 'het gebruik van Whatsapp t.b.v. statistisch onderzoek'.

Vraag:

Is het toegestaan om in de terms en conditions m.b.t. je eigen panel afspraken op te nemen over het verzamelen van bijzondere persoonsgegevens.

Antwoord:

Het verzamelen van bijzondere persoonsgegevens is aan strikte voorwaarden verbonden en kunnen niet worden vervangen door die voorwaarden in de terms en conditions op te nemen. De strikte voorwaarden zijn dat je voor dat men de vragen over de bijzondere persoonsgegevens stelt je aan de respondent moet aangeven voor welk doel je die gegevens verzamelt welke gegevens het zijn en dat je niet verplicht bent om op die specifieke vragen antwoord te geven.

Toelichting:

De AVG definieert toestemming als ‘elke vrije, specifieke, geïnformeerde en ondubbelzinnige wilsuiting waarmee de betrokkene door middel van een verklaring of een ondubbelzinnige actieve handeling hem betreffende verwerking van persoonsgegevens aanvaardt’. Dus er moet duidelijk worden gemaakt voor welke doeleind of doeleinden de bijzondere persoonsgegevens. Daaraan wordt in artikel 7 lid 2 AVG toegevoegd: ‘2. Indien de betrokkene toestemming geeft in het kader van een schriftelijke verklaring die ook op andere aangelegenheden betrekking heeft, wordt het verzoek om toestemming in een begrijpelijke en gemakkelijk toegankelijke vorm en in duidelijke en eenvoudige taal zodanig gepresenteerd dat een duidelijk onderscheid kan worden gemaakt met de andere aangelegenheden. Wanneer een gedeelte van een dergelijke verklaring een inbreuk vormt op deze verordening, is dit gedeelte niet bindend.’

Uit het bovenstaande blijkt kun je niet via een artikel in de terms&conditions toestemming voor het verwerken van bijzondere gegevens krijgen, immers de keuze is niet vrij, want terms&conditions kun je alleen als geheel aanvaarden. En als je het opneemt in terms&conditions is er geen sprake van een duidelijk onderscheid met andere aangelegenheden.
Toestemming in algemene zin of uitdrukkelijke toestemming voor bijzondere persoonsgegevens, is dus altijd een aparte vraag met bijvoorbeeld een tickbox die niet is voorgevinkt (ondubbelzinnige actieve handeling). Bij uitdrukkelijke toestemming dient duidelijk te worden aangegeven dat men niet verplicht is om die specifieke vragen te beantwoorden.